وبینار آموزشی مدیریت اختلال پردازش شنوایی در اختلالات یادگیری، نقص توجه-بیشفعالی و طیف اتیسم
۵ آبان, ۱۴۰۴وبینار آموزشی از تشخیص تا بهبود: نگاهی نو به ارزیابی و توانبخشی شناختی در ADHD بزرگسالان
۷ آذر, ۱۴۰۴درمانهای غیر دارویی اختلالات مغزی | توانبخشی شناختی و مداخلات مبتنی بر نوراپلاستیسیته
درمانهای غیر دارویی اختلالات مغزی
رویکردهای نوین، علمی و مبتنی بر انعطافپذیری عصبی
اختلالات مغزی میتوانند طیف گستردهای از مشکلات شناختی، حرکتی، زبانی و هیجانی را ایجاد کنند. درمانهای غیر دارویی، با تکیه بر اصول علوم اعصاب و توانایی شگفتانگیز مغز برای بازسازی و یادگیری (نوراپلاستیسیته)، نقش بسیار مهمی در توانبخشی بیماران دارند. این روشها معمولاً بدون عوارض دارویی و با اثربخشی پایدار همراه هستند.
چرا درمان غیر دارویی اهمیت دارد؟
- تقویت شبکههای مغزی و ایجاد مسیرهای عصبی جدید
- کاهش وابستگی به دارو و عوارض جانبی آن
- افزایش استقلال فرد در زندگی روزمره
- پایداری بیشتر نتایج درمان در طول زمان
- اثربخش در اختلالاتی که دارو پاسخ کافی نمیدهد
انواع درمانهای غیر دارویی مؤثر در اختلالات مغزی
۱. توانبخشی شناختی (Cognitive Rehabilitation)
توانبخشی شناختی مجموعهای از تمرینات هدفمند، ساختاریافته و علمی است که برای تقویت مهارتهایی مانند حافظه، توجه، تمرکز، برنامهریزی، تصمیمگیری، کنترل هیجان و کارکرد اجرایی بهکار میرود. این روش باعث فعالسازی لایههای مختلف مغزی و بازسازی شبکههای آسیبدیده میشود.
۲. فعالسازی شناختی (Cognitive Activation)
در این نوع مداخله، مغز بهطور مستمر درگیر فعالیتهایی میشود که سبب پیشگیری از افت شناختی و تقویت تواناییهای ذهنی میگردد. شامل:
- تمرینات حافظه فعال و بلندمدت
- تمرینات توجه انتخابی، پایدار و تقسیمشده
- تمرینات حل مسئله و تفکر انتقادی
- افزایش توانایی تحلیل و پردازش اطلاعات
۳. کاردرمانی (Occupational Therapy)
کاردرمانی میان شناخت و عملکرد روزمره ارتباط برقرار میکند. تمرینات شناختی–عملکردی کمک میکنند تا فرد بتواند مهارتهای موردنیاز برای استقلال در زندگی را بازیابی کند. کاردرمانی در:
- اختلالات نورولوژیک
- اختلالات رشدی
- آسیبهای مغزی
نقش بسیار مهمی ایفا میکند.
۴. گفتاردرمانی (Speech & Language Therapy)
گفتاردرمانی برای تقویت مهارتهای زبان، گفتار، درک کلام، نامگذاری، مهارتهای اجتماعی و حتی بلع ضروری است. اختلالاتی مانند آفازی، اوتیسم، تأخیر گفتار و مشکلات زبانی پس از سکته مستقیماً با این روش قابل درمان هستند.
۵. درمانهای روانشناختی
مداخلات روانشناختی شامل CBT، ACT، DBT و تمرینات تنظیم هیجان هستند. این رویکردها به بازسازی الگوهای فکری، کاهش اضطراب، افزایش انگیزه و بهبود عملکرد روزمره کمک میکنند.
اختلالاتی که با درمان غیر دارویی قابل مداخلهاند
اختلالات نورولوژیک
- سکته مغزی
- آسیبهای تروماتیک مغز
- آلزایمر و انواع دمانس
- پارکینسون
- اماس
- آفازی
- صرع
اختلالات روانپزشکی
- ADHD
- اوتیسم
- افسردگی
- اضطراب
- وسواس فکری-عملی
- دوقطبی
- اسکیزوفرنی
مداخلات دقیق درمان غیر دارویی برای هر اختلال
| اختلال | نوع درمان | مداخله تخصصی |
|---|---|---|
| ADHD | توانبخشی شناختی | تقویت توجه، افزایش حافظه کاری، آموزش مدیریت زمان |
| اوتیسم | گفتاردرمانی + توانبخشی اجتماعی | تقویت تئوری ذهن، درک هیجانات، تعامل اجتماعی |
| افسردگی | رواندرمانی + فعالسازی شناختی | اصلاح افکار منفی، کاهش نشخوار ذهنی، افزایش انگیزش |
| سکته مغزی | توانبخشی شناختی + گفتاردرمانی + کاردرمانی | بازآموزی زبان، تقویت حافظه و توجه، بازگشت مهارتهای روزمره |
| آلزایمر | تمرینات حافظه + فعالسازی شناختی | تقویت یادسپاری، تمرین جهتیابی، افزایش فعالیت ذهنی |
| پارکینسون | کاردرمانی + تمرین شناختی–حرکتی | بهبود سرعت پردازش، کنترل حرکات ظریف، گفتاردرمانی |
۰۲۱-۸۸۸۰۲۰۶۳
